Amaç

Afetlerin ana-çocuk sağlığı üzerinde önemli etkileri olduğu için, afet dönemlerinde ana-çocuk sağlığı hizmetlerinin sürdürülmesi ve olası sorunların önlenmesi toplum sağlığı açısından oldukça önemlidir. Gebeler, lohusalar, bebekler ve çocuklar doğal afetlerden olumsuz yönde etkilenen, daha fazla riske maruz kalan ve sağlık gereksinimleri fazla olan gruplardır. Afetlerin olumsuz etkisi ana-çocuk sağlığı üzerinde afet dönemi/afetten sonraki uzun süreçte ciddi şekilde devam edebilmekte, bu bireyler afetin etkisini diğer bireylere göre uzun süre atlatamamaktadırlar. Bu nedenle afetlerde ana-çocuk sağlığı hizmetlerinin uygun bir şekilde verilmesi dolayısıyla temel sağlık hizmetlerine ulaşımının sağlanması, afetlerin ana-çocuk sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılmasında önemli rol oynamaktadır. Afet dönemlerinde geçici yerleşim  merkezlerindeki anne ve çocuklara en kısa sürede kapsamlı bir sağlık değerlendirmesi yapılarak sorunları tesbit edilmeli, düzenli aralıklarla aşılama hizmetleri ve izlemleri yapılmalıdır. Bu nedenle afet dönemlerinde ana-çocuk sağlığını korumak ve geliştirmek için ebelerin bu bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlık hizmetlerini yönetme becerisine sahip olmaları gerekmektedir. Ana-çocuk sağlığı dolayısıyla toplum sağlığı için afet hazırlık eylemleri içerisinde; ebelere yönelik ana-çocuk sağlık sorunlarını tesbit edebilme, gereksinimlerini karşılama, sağlık hizmetlerine ulaşabilmeleri vb. konularda  gerekli eğitimlere yer verilmelidir. Sonuç olarak afetlerden sonra ana-çocuk sağlığı hizmetlerine yönelik verilecek ebelik bakımı eğitimlerinin yaygınlaştırılmasının ana-çocuk sağlığı hizmetlerini yürütecek ebelerin gelişimine ve bakım verdikleri bu grubun yaşam kalitelerinin artmasına ayrıca hastalıklarına bağlı oluşabilecek komplikasyonların önlemesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu doğrultuda bu eğitimin amacı; mesleği gereği anne ve çocuklara sağlık hizmeti sunan  ve destek veren ebelerin afet dönemlerine hazırlıklı olmalarını, afet sonrasında ana-çocuk sağlığı sorunlarını saptama, sorunlara yönelik ebelik yaklaşımlarını planlama ve uygulama konusunda bilgi ve becerilerinin geliştirilmesini sağlamaktır. 

​

Kapsam

Bu eğitim programı, öncelikli  bir bölge olan afet bölgesinde bulunan 11 ildeki ebelik bölümünde öğrenim gören 4. sınıf öğrencilerine yöneliktir. Eğitim programında farklı disiplinlerden ve alanında uzman bir ekip tarafından ana-çocuk sağlığı ve ebelik bakımına yönelik bilgi ve becerileri içeren eğitimlerin verilmesi planlanmıştır. Hazırlanan programın, toplam 2 gün süre ile her biri 30 dakikalık 14 dersten oluşan teorik eğitim ve arkasından 2 gün konteyner kente yüz yüze saha uygulamasının yapılması planlanmaktadır. Teorik derslerde soru-cevap yöntemi kullanılarak öğrencilerin bilgileri pekiştirmesi sağlanacak. Eğitim sonuçlarının değerlendirilmesi için eğitimden önce ve sonra katılımcılara ön-test/son-test uygulanacaktır. Elde edilen verilerin bilimsel bir etkinlikte sunulması planlanmaktadır. Eğitime sağlayan katılımcılara katılım belgesi verilecektir.

Eğitimin Özgün Değeri: Afet bölgesinde ebelik öğrencilerine ‘’Afet Dönemlerinde Ana-çocuk Sağlığını Koruyucu  Hizmetlerde Ebelik Bakımı Eğitimi’’ nin ilk defa düzenlenmesi, teorik ve uygulama eğitiminin 4 gün boyunca  çevrimiçi ve yüz yüze şeklinde verilecek olmasıdır.

​

Yaygın Etki

Öğrencilerin çevrimiçi teorik eğitimden sonra iki gün saha uygulaması ile afet sonrası ortamın gözlemlenmesi, gebe/lohusa, bebek/çocukların sağlık sorunlarının belirlenmesi, ebelik tanılarına göre planlamaların ve uygulamaların yapılarak sorunların çözümlenmesi konusunda bilgi, beceri ve davranış kazanmaları sağlanacaktır. Etkinlikte elde edilen bilgi/deneyimlerin çalışma yaşamlarında afetlerde ana-çocuk sağlığı hizmet sunumunda çalışacakları ekip çalışmasının sonuçlarına olumlu yansıması ebelik mesleği açısından önemlidir. Etkinlik, gebe/lohusa, bebek/çocuğa bakım verecek ebelerin gelişimini, olası komplikasyonların erken dönemde tespit edilmesini, bu grubun yaşam kalitelerinin artmasını sağlayacaktır. Öğrencilerin afetlerde ana-çocuk sağlığına yönelik bilgi ve beceri kazanmaları bakım, eğitim ve danışmanlık süreçlerinde bu gruptaki bireylere özgü farklı yaklaşımları kullanma fırsatları olabilecektir. Etkinlikle ilgili eğitim materyali oluşturulacak, materyaller/proje çıktıları diğer üniversitelerin ebelik bölümleriyle paylaşılacaktır. Eğitim materyallerini kullanmak için izni alan ebelik bölümlerine eğitim materyalleri ulaştırılacaktır. Etkinlik; ebelerin afet durumlarına hazırlıklı olmaları konusunda gelişimlerini sağlaması ve yeni eğitimlerin planlanmasına kaynak olması açısından önemlidir.

​

Öğrenim Çıktıları

Afet dönemlerinde ana-çocuk sağlığına yönelik; temel sağlık hizmetlerinin uygun bir şekilde verilmesini ve  ulaşımlarının sağlanmasını, gebe, lohusa, bebek/çocukların izlemlerinin ve bağışıklamanın nasıl yapılacağını, sağlık değerlendirmesi yaparak olası sorunları tespit etmeyi, çözüm önerileri geliştirmeyi ve ilgili sağlık kurumlarına yönlendirme sürecini öğrenirler. Afet dönemlerinde aile planlaması hizmet sunumunda ve cinsel yolla bulaşan hastalıkların yönetiminde ebelerin rol ve sorumlulukları hakkında bilgi sahibi olurlar. Afet dönemlerinde kadına yönelik şiddet ve yönetiminde ebelerin yapması gerekenler konusunda bilgi sahibi olurlar.